Struktura organizacyjna państwowego ubezpieczyciela w Polsce składa się z 217 inspektoratów, 43 oddziałów oraz 63 biur terytorialnych. Całość tworzy państwową jednostkę organizacyjną, posiadającą osobowość prawną, zajmującą się gromadzeniem składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne obywateli , jak również dystrybucją świadczeń (np. rent, emerytur, zasiłków chorobowych lub macierzyńskich) w wysokości i na zasadach ustalonych w przepisach powszechnie obowiązujących. Inspektoraty, jako jedne z najmniejszych jednostek organizacyjnych ubezpieczyciela, zlokalizowane są niemal we wszystkich powiatach w Polsce. Łącznie jest ich 217. Do głównych zadań inspektoratów należy:
- wprowadzanie danych do systemu informatycznego,
- wypłata świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz innych świadczeń zleconych Zakładowi do wypłaty,
- orzecznictwo lekarskie na potrzeby ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych
- realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,
- ustalanie uprawnień do świadczeń z tytułu ubezpieczeń społecznych oraz innych świadczeń zleconych Zakładowi,
- przetwarzanie danych dla potrzeb działalności ZUS,
- szkolenie pracodawców i pracowników,
- dochodzenie należnych składek i opłat,
- obsługa poligraficzna ZUS,
- stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych,
- dochodzenie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń,
- odwiedzając jednostkę osobiście,
- drogą elektroniczną (poprzez pocztę elektroniczną czy formularz zamieszczony na stronie internetowej),
- telefonicznie,
Niezgłoszona darowizna