Ustawa o podatku od towarów i usług dokładnie określają przypadki, kiedy podatnik ma możliwość zmniejszyć wymiar podatku VAT. Są jednakże takie przypadki, w których będzie to niemożliwe, a nieprawidłowe zrozumienie przepisów, zagraża konsekwencją karną.

Odliczenie VAT to inaczej mówiąc, zmniejszenie o wartość podatku VAT, kwoty należnego podatku z tytułu wykonanej sprzedaży. W rezultacie, skutkuje to zmniejszeniem sumy podatku należnego do zapłaty lub powstaniem nadwyżki, którą można przenieść na następny okres rozliczeniowy.

Sytuacje, w których można odliczyć VAT
Właścicielowi działalności gospodarczej przysługuje prawo do odliczenia VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są używane do realizacji czynności opodatkowanych. Dodatkowo, zakup towarów lub usług musi mieć związek z posiadaną przez podatnika działalnością gospodarczą.

Ustawa przewiduje jednak parę wyjątków, które rozszerzają prawo do odliczenia podatku VAT na przypadki, w których podatek naliczony nie ma związku z czynnością opodatkowaną.. Dzielą się one na trzy grupy:

Usługi niematerialne
Właściciel działalności gospodarczej, w myśl art.27 ustęp 3 punkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, posiada także prawo do odliczenia podatku VAT, jeśli terenem świadczenia usług niematerialnych jest terytorium państwa poza UE albo gdy usługi dotyczą bezpośrednio towarów eksportowanych, pod warunkiem posiadania dokumentów ,z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami|jest w posiadaniu dokumentów ,potwierdzających związek odliczonego podatku z tymi czynnościami:

  • transakcji, w tym pośrednictwa dotyczącego walut, banknotów i monet używanych jako prawne środki płatnicze - z wyłączeniem przedmiotów kolekcjonerskich
  • pośrednictwa albo wszelkich działań w zakresie gwarancji kredytowych, albo jakiegokolwiek innego zabezpieczenia pieniędzy oraz zarządzania gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę
  • udzielania i pośrednictwa w udzieleniu kredytu oraz zarządzania kredytem przez kredytodawcę
  • transakcji, w tym pośrednictwa, z wyłączeniem zarządzania i przechowywania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach i stowarzyszeniach, obligacje i inne papiery wartościowe - z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów lub udziałów
  • transakcji, w tym pośrednictwa, dotyczących rachunków terminowych i bieżących, czeków, płatności, długów, przelewów i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem inkasa należności i faktoringu
  • transakcji ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, w tym też świadczonych przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych

Złoto jako towar
Właściciel działalności gospodarczej może odliczyć podatek VAT też w sytuacji, jeśli wykonując czynności zwolnionych od podatku na podstawie art. 122 ust. 1 ustawy o VAT (dot. złota inwestycyjnego), nabywa:

  • złoto inwestycyjne od podatnika wytwarzającego albo przetwarzającego złoto w celach przemysłowych lub dostarcza złoto w celach przemysłowych, w tym też wewnątrz krajów Unii Europejskiej, albo importuje złoto inne niż złoto inwestycyjne, jeśli to złoto jest następnie przekształcone w złoto inwestycyjne przez tego podatnika albo na jego rzecz
  • usługi , które polegają na zmianie postaci, masy albo próby złota, w tym złota inwestycyjnego, w tym też wewnątrz wspólnoty europejskiej, lub importuje towar albo usługi, związane z wytworzeniem albo przetworzeniem złota inwestycyjnego

Import zagraniczny
Właściciel działalności gospodarczej ma prawo do odliczeń podatku VAT, jeśli importowane lub nabyte towary lub usługi dotyczą:

  • dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju (więc formalnie nieopodatkowanych), jeśli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik ma dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami
  • wydania próbek, prezentów, drukowanych materiałów reklamowych (artykuł7 ustęp3-7 ustawy o podatku od towarów i usług)